PRIMARY KEY etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor.
PRIMARY KEY etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor.

SQL'de Primary Key Kullanımı

  • Primary Key ile veritabanımızdaki tablolarda, primary key atanmış olan sütun (kolon) ile birlikte eşsiz şekilde verilere sahip satırlar oluşturabiliriz. 
  • Primary Key olan alanlar Null değerler olamaz ve bu bölüme aynı değerler girilemez. 
  • Tablolarımızda mutlaka Primary Key kullanmak çok büyük avantaj sağlayacaktır.
  • Primary Key (Birincil Anahtar) genelde otomatik artan değerler olarak kullanılır. Bu otomatik artma da identity komutu ile gerçekleştirilir. 
  • Primary Key tanımlamak aslında bir nevi Constraint‘tir yani bir nevi kısıtlama yapmaktır.
  • Bir tabloda sadece bir Primary Key bulunur ama bununla birlikte tabloda birden fazla kolon için bileşik anahtar yani composite key oluşturulabilir. 
  • Eğer primary key bir composite key yani bileşik anahtar ise, tüm değerlerin kombinasyonu unique yani eşsiz olmalıdır. 
Daha basitce açıklamak gerekirse örneğin bir HBYS veritabanında Hastalar tablomuz mevcut, oldukca çok veri içeren bir tablo. Aynı ad ve soyada sahip birçok kişi var. Şimdi bu verileri en basit şekilde nasıl birbirlerinden ayırt ederiz. TC Kimlik No, aynı TC Kimlik Numarasının ikinci bir kişide olması mümkün değildir. Veritabanımızda TC Kimlik No alanını Primary Key olarak tanımlayarak eşsiz veriler oluşturabiliriz. Primary Key tablomuzdaki kayıtları sütün aracılığıyla eşşiz kayıt haline getirmemizi sağlayacaktır.

Yeni bir Alanda Primary Key Kullanımı:
CREATE TABLE Yazarlar
(
id int NOT NULL PRIMARY KEY,
adi_soyadi varchar(20) ,
Yayinevi varchar(20)
)

Yeni birden fazla Alanda Primary Key Kullanımı:
CREATE TABLE Yazarlar
(
id int NOT NULL,
adi_soyadi varchar(20) NOT NULL ,
Yayinevi varchar(20),
CONSTRAINT id_no PRIMARY KEY  (id,adi_soyadi)
)

Varolan bir Alanda Primary Key Kullanımı:
ALTER TABLE Yazarlar
ADD PRIMARY KEY (id)

Varolan birden fazla Alanda Primary Key Kullanımı:
ALTER TABLE Yazarlar
ADD CONSTRAINT  id_no PRIMARY KEY (id,adi_soyadi)

NOT: ALTER ile sonradan bir alana PRIMARY KEY kriteri tanımlanırken ilgili alanda veya alanlarda NULL yani boş kayıt olmamalıdır.

PRIMARY KEY yapısını kaldırmak:
ALTER TABLE Yazarlar
DROP CONSTRAINT id_no

NOT: Birden fazla alanda PRIMARY KEY işlemi yaptıysak, CONSTRAINT ifadesinden sonra tablomuzdaki alan adı değil, oluşturduğumuz index adı yazılmalıdır.

SQL'de UNIQUE Kullanımı

  • SQL'de oluşturmuş olduğumuz tablolar içinde yer alan her bir kolonda eşsiz şekilde, yani benzersiz birbirinden farklı veriler bulunmasını isteyebiliriz.
  • Bunun için bu tür alanlar tanımlanırken Unique Key Contsraint tanımı yapılır.
  • Unique Key Contsraint tanımının Primary Key den farkı Unique Key'in bir tabloda birden fazla olmasıdır,  Primary Key ise tabloda sadece 1 adet olabilir. NULL veriler de içerebilir. 
  • Ayrıca tablolarımızı oluştururken UNIQUE kısıtlaması yapabildiğimiz gibi, daha sonradan var olan tablolar üzerinde de UNIQUE kısıtlaması yapabiliriz.  
  • Bir tabloda birden çok UNIQUE sınırlaması getirilebilinir fakat sadece bir tane PRIMARY KEY sınırlaması getirilebilinir.
NOT: Primary Key alanı tanımlandığında otomatik olarak UNIQUE olarak oluşur. 

Yeni bir tablo oluşturulmasında Unique Key Contsraint Kullanımı:
CREATE TABLE Yazarlar
(
No int NOT NULL UNIQUE,
Soyad varchar(255) NOT NULL,
Ad varchar(255),
Yayinevi varchar(255)
)

Yeni bir tablo oluşturulmasında birden fazla alanda Unique Key Contsraint Kullanımı:
CREATE TABLE Yazarlar
(
id int NOT NULL,
adi_soyadi varchar(20) NOT NULL ,
Yayinevi varchar(20),
CONSTRAINT id_no UNIQUE (id,adi_soyadi)
)

Var olan tabloda sonradan ekleme yaparken Unique ve ALTER Kullanımı:
ALTER TABLE Yazarlar
ADD UNIQUE (No)

Birden fazla alanda ekleme yaparken Unique ve ALTER Kullanımı:
ALTER TABLE Yazarlar
ADD CONSTRAINT  id_no UNIQUE (id,adi_soyadi)

UNIQUE alanı normale çevirmek istersek DROP ifadesini kullanmamız gerekir:
ALTER TABLE Yazarlar
DROP  CONSTRAINT id_no

Birden fazla alanda UNIQUE işlemi yaptıysak, CONSTRAINT ifadesinden sonra tablomuzdaki alan adı değil, oluşturduğumuz index adı yazılmalıdır. Eğer tek bir alanda oluşturduysak CONSTRAINT  ifadesinden sonra sadece alana adını yazabiliriz.

SQL'de INNER JOIN Kullanımı

  • INNER JOIN SQL de  varsayılan olarak kullanılan tablolaları bağlama işlemidir.
  • INNER JOIN birleştirilen tablolarda ilişkinin sağlandığı tüm kayıtları getirir.
NOT : Örnek sorgulamalarda Northwind Database'i kullanacağım. bk: Nortwind Database Kurulumu 

Örnek Sorgu : 
SELECT productname AS 'Ürün Adı', companyname AS 'Şirket Adı' FROM products
INNER JOIN suppliers ON products.SupplierID = suppliers.SupplierID
(Hangi firmadan hangi ürünü aldığımızı iki farklı tablodan birleştirerek listeleyelim.) 


SQL'de Tablo Birleştirme ve JOIN


SQL'de bazı durumlarda birden fazla tablodan veri çekme ihtiyacı duyabiliriz. Bunun için tablolar arasında bir ilişki kurulması gerekmektedir. Bu ilişki JOIN ile sağlanır. JOIN ifadesi birden fazla tabloyu birbirine bağlayıp  bu tablolar üzerinde işlem yapmamıza olanak sağlar.

JOIN ifadesi ile hangi tabloları ve nasıl birleştireceğimizi ON ifadesi ile tabloların hangi alanlar üzerinden birleşeceğini belirtiriz.

Tablolar genelde Birincil Anahtar ve Yabancı Anahtar alanları üzerinden birleştirilselerde, gerektiğinde diğer herhangi bir alan da bunun için kullanılabilir. Fakat bu alanların aynı tür veri içerdiğinden emin olmalısınız.

Birincil Anahtar (Primary key), her kayıt için benzersiz bir değer taşıyan alandır. 

Örneğin, öğrenci kayıtlarının tutulduğu bir tabloda, öğrenci numarasının saklandığı alan birincil anahtar olarak seçilebilir. Zira öğrenciyle ilgili tüm bilgiler gerçekte onun numarası ile kodlanmıştır ve her öğrencinin numarası bir birinden farklıdır.

Tablolar birleştirilirken Primary Key - Foreign Key ikilisi kullanılır. Tablolar arası ilişkiler aynı zamanda Unique Index kullanılarakta yapılabilir. Fakat yaygın olarak PK - FK kullanılır.

Primary Key (Birincil Anahtar) : Her satırı tekil bir şekilde tanımlayan benzersiz anahtardır. Primary Key sayesinde tablolarda bulunan satırlar birbirlerinden farklı olur ve her satırın Primary Key değeri farklı atanır. Primary Key tek bir sütun olduğu gibi birden fazla sütundan da oluşabilir.

  • Primary Key olacak sütun asla boş değer almamalıdır.
  • Primary Key olacak sütun tekrarı olmayan kayıtlardan oluşmalıdır…
  • Primary Key sütunu olabildiğince küçük ve basit veri tipinde tanımlanmalıdır.

Foreign Key (Yabancı Anahtar) : Bir tablodaki sütunun başka tablodaki anahtara olan referansını belirler. Primary Key'den farklı olarak bir tabloda birden fazla Foreign Key olabilir.

Örnek Sorgularda kullandığım Northwind Veritabanı diyagramını inceleyerek PK - FK bağlantılarını görebilirsiniz (diyagram'ın ayrıntılı sürümünü indirmek için tıklayınız.)