Kadın Aile ve Toplum

FELSEFE Ders Notları
Sosyalojiye Giriş


Aile ile ilgili Teorik Yaklaşımlar
Aile her iki cinsin yetişkin bireylerinden ve onların çocuklarından oluşan en küçük toplumsal kurumdur.

Ailenin Evrenselliği Tartışması

G.P Murdock'a göre Aile
  • Ortak ikamet , ekonomik işbirliği ve yeniden üretimle karakterize edilen toplumsal bir gruptur. 
  • Sosyal yapı adı çalışmasında farklı toplumlarda aile kurumunu incelemiş ve ailenin evrensel bir kurum olduğunu savunmuştur. 
Aileye İşlevsel Bakış 
 
G.P Murdock'a Göre Aile 
Ailenin Toplum için 4 temel evrensel işlevi vardır. 
  • Ailenin cinsel işlevi 
  • Yeniden Üretim İşlevi 
  • Ekonomik İşlevi 
  • Eğitim İşlevi 
T.Parsons'a Göre Aile
  • Aile toplumsallaşmanın birincil aracısı olarak geleneksel değerleri yeni kuşaklara aktarır ve toplumsal düzeni güvence altına alır. 
  • Parsons'a göre Amerikan ailesinin temel ve indirgenemez iki işlevi bulunur. Bunlar, Çocukların birincil Sosyalizasyonu ve Toplum nüfus içerisinde yetişkin kişiliklerin sabitlenmesidir.
  • Parsons'un kavramsallaştırdığı aile modeli modern sanayi toplumundaki Çekirdek Ailedir.
Aileye Eleştirel Yaklaşım
  • Edmund Leach : Bu yaklaşımda Leach Kaçış Dünyası mı isimli çalışmasında sanayi toplumundaki kötümser aile görüşünü savunur. 
  • R.D Laing : Aile ilişkisi bir bağdır. Bu bağ içerisindeki etkileşimden karşılıklı içselleştirme gelişir. 
  • Engels : Özel mülkiyetin ortaya çıkmasıyla birlikte tek eşli çekirdek aile gelişti. Tek eşli çekirdek aile özel mülkiyetin miras olarak paylaşım sorunlarını çözdü. Zira Mülkiyetin sahibi olan erkekler mallarının kendi soylarından çocuklarına geçmesini istediler.
Aile Türleri

Çekirdek Aile : En küçük aile tipine denir .anne ve babadan oluşur.
Geniş Aile : Çekirdek aileden büyük ailelere denir. Aileler yatay ve dikey olmak üzere iki biçimde genişler. 
  • Yatay Genişleme : Aynı kuşaktan bireyin katılımı ile olur. Eşin kardeşinin aileye katılımı veya kuma gibi 
  • Dikey Genişleme : Eşlerden birinin annesi yada babası gibi 3.kuşaktan bir birey olabilir. Türkiye de görülen en sık genişleme tipidir.
Ailenin Ekonomi ve Sanayileşme İle İlişkisi
 
Talcott Parsons'a Göre 
  • İzole edilmiş çekirdek aile modern sanayi toplumunun tipik aile yapısıdır. 
  • Çekirdek aile ekonomik sistemin ihtiyaçlarını karşılamak için yapılanmıştır. 
Kentsel Aile 
  • Bu kavram genellikle Gecekondular için kullanılır.
  • Köyden kente göç ile birlikte ailenin yapısı geniş aileden çekirdek aileye dönüşür. 
Kırsal Aile 
Türkiye tarımında varlığını sürdüren 4 yapısal ilişki vardır.
  1. Küçük Köylü Mülkiyeti, 
  2. Küçük Meta Üreticiliği , 
  3. Ücretsiz Hane Emeği, 
  4. Erkeğin Uzun Dönemli Mevsimlik İşçiliği 
Ailenin Yasal Statüsü ve Boşanma

  • Türkiye aldatma ve aldatılma en önemli boşanma sebebidir. 
  • Medeni Kanunda yapılan değişiklikle Aile Mahkemesi kurulmuştur. 
Aile Mahkemesi Hakiminin Görevleri 
  • 4320 Sayılı Yasaya ilişkin tedbir alır.
  • Boşanma maddi manevi tazminat nafaka velayet evlat edinme vesayet babalık tanıma vs. gibi aile hukukuna ilişkin davalara bakar.
  • Çocuk ve yetişkinlerin haklarını korur, Her türlü eğitici, koruyucu ve sosyal tedbirler alır.
  • Eşler arasında mal rejiminin tasfiyesine karar verir. (Mal paylaşımı eşitleşti)
Ailenin Korunmasına Dair Kanun 
4320 sayılı Ailenin Korunmasına dair kanun sadece kocanın değil, aynı çatı altında yaşayan herhangi bir aile bireyinin, şiddetine maruz kalan kişileri koruma amacı taşır. 

Türk Ceza Kanunu 
  • 01/06/2005 tarihinde yürürlüğe giren Yeni Türk Ceza Yasası Kadının cinsel ve bedensel bütünlüğünü koruyan değişiklikler içerir. 
  • Töre cinayetlerinin cezası 
  • Birden fazla evliliği yasaklamıştır.
  • Resmi nikah zorunluluğu - Dini nikahların yasaklanması.
  • Evlilik içi tecavüzü suç saymak .
  • Tecavüz sonucu hamile kalan kadının 20 haftayı geçmemiş olmak şartıyla kürtaja karar vermek.
  • Aynı konutla birbirlerine kötü muamele ve şiddeti cezalandırmak.
  • Aile hukukundan kaynaklanan yükümlülükleri yerine getirmek .
  • Hakim ve savcının kararı olmadan bekaret kontrolü yapmayı yasaklamak.
Boşanma Davası Açmak
Eşlerden birinin ;
  • Kötü muameleye maruz kalması
  • Hayata kast edecek veya onur kırıcı davranışlarda bulunması 
  • Küçük düşürücü suç işlemesi 
  • Haysiyetsiz bir hayat sürmesi 
  • Evlilik dışı ilişkide bulunması 
  • Evi terk etmesi 
  • Tedavisi olanaksız akıl hastası olması halinde açılır.
Türk Medeni Yasası 
  • İnsanlar 17 yaşını doldurmadıkça evlenemezler. 
  • Kadınlar evlenmeden önceki soyadlarını kullanabilirler. 
  • Nafaka davası türkiyenin her yerinde ve Aile mahkemelerine açılır.
  • Çocuğun velayetinde anne ve baba eşit haklara sahiptir. 
  • Hiç kimse zorla evlendirilemez.
  • Herkes evleneceği kişiyi seçmekte özgürdür. 
Yasa ile Genel Bilgiler 
  • Evlilik içinde kadın ve erkek eşitliği sağlanmıştır. 
  • Eşler oturacakları konutu birlikte seçebilirler 
  • Eşler birlikte yaşarken veya ayrı yaşarken kadın nafaka talebinde bulunabilir.
  • Kadın bir meslek ve sanatla uğraşması kocanın iznine bağlı değildir. 
  • Yeni Medeni Yasa ile kadının ev içindeki emeği, ailenin geçimine katkı olur.
Kadının Toplumsal Konumu ile İlgili Temel Kurumsal Yaklaşımlar

1910 - 1920 arasını kapsayan I.Dönem 
1980'lerden günümüze kadar olan dönem II.Dönemdir 

Feminist Yaklaşımlar
  • Liberal Feminist : Kadının Kamusal dünyaya girişi yasal ve geleneksel engellerle durdurulmaktadır ve bu da kadının ezilmişliğinin nedenidir. 
  • Radikal Feminist : İktidar baskı, hiyerarşi ve rekabetle karakterize edilir. Kadının özgürleşmesi için yalnızca ataerkliliğin yasal ve siyasal yapıları değil, toplumsal ve kültürel kurumları da alt üst edilmelidir.
  • Marksist Feminizm : Kadının yaşamının tüm alanlarını kapsamasıyla ilgilenir.
  • Psikanalitik Feminist : Kadının ezilmişliğinin temeli kadının ruhudur.. 
  • Varoluşçu Femenist : Kadın ötekileştirilerek ezilir. 
  • Postmodern Feminizm : Öteki olma durumunun dışlanmışlığın ve reddedilmişliğin terk edilmişliğin ve marjinalliğinin avantajları vardır. Değişmeye ve farklılığa olanak tanır.
Çokkülltürlü ve Küresel Feminizm 
  • Benliğin parçalanmış olduğu konusunda postmodern feministlerle aynı düşüncededir. Benliğin parçalanması kültürel ve ulusaldır 
  • Ekofeminizm : Bizler yalnızca birbirimize değil insanlığın dışındaki hayvanların ve bitkilerin olduğu bir dünyaya bağlıyız. 
  • Kadının Ücretli Emeği : Ücretli kadın emeği, değeri düşük emektir. Kadınlar erkeklerin genellikle 4/3 ile veya yarısı kadar ücret alırlar. Uzun dönemli güvenceden yoksun, vazgeçilmesi kolay, piyasa dışına atılma olasılığı yüksek emektir. 
  • En çok düşük statülü işlerde çalışırlar. Vasıfsız olurlar, ve yönetici görevinde çok nadir bulunurlar.
  • Kollektif örgütlenmelerine gelişmemiştir. Sendikalarda yönetime katılımları zayıf, karar alıcı ve politika saptayıcı bölümlerde sayıları azdır.
Kırsal Kadın ve Ücretsiz Aile Derneği
  • Kadın üretim ve yeniden üretim süreçlerinde mülksüz ve sermayesiz olandır. 
  • Küçük Meta işçiliğinde kadın emeği vazgeçilmezdir. 
  • Türkiye tarımda kırda toprak mülkiyeti sorunu kadının sorunudur. Tarımda kadın tarihsel olarak mülksüzdür. Miras yoluyla hal ettiği toprakları alamaz ya da parası olsa bile yeni toprak alıp mülkiyetine geçiremez. 
  • Türkiye kadın işçiliğinin en yoğun olduğu sektör Tarım sektörüdür .
Kadının Yasalar Karşısında Konumu

  • Kadına yönelik şiddet kadının yaşam hakkının güvenliğinin onurunun özgürlüğünün ve bedensel bütünlük hakkını sırf kadın olduğu için ihlalidir. 
  • 4320 sayılı yasa Ailenin Korunmasına Dair Yasanın uygulanması için başvuru bizzat şiddete uğrayan tarafından değil, komşular, akrabalar, ve yakınlar tarafından da yapılabilir . 
  • Tedbir kararı her yerden alınabilir.
  • Şiddete uğrayan birey yasada yazılı olmamakla birlikte kendisi bakımından alınmasını istediği tedbirleri başvurusunda belirtmelidir.
  • Başvuruda yapılacak işlemlerde masraf alınmaz, harca tabi değildir. 
4320 Sayılı Yasada Alınacak Tedbirler 
  • Evden uzaklaştırma : Kişiye çocuklara ve diğer aile bireylerine karşı şiddete ve korkuya yönelik davranışlarda bulunmasını engellemek 
  • Telefon , mektup, vs iletişim araçlarıyla kişiyi rahatsız etmemesi sağlanır. 
  • Şiddet uygulayanın silahı elinden alınır, evde alkol ve uyuşturucu kullanması veya bu şekilde eve gelmemesi sağlanır. 
Şiddet Çeşitleri 
  • Fiziksel Şiddet : İtip kakmak tartaklamak tokatlamak yumruklamak 
  • Duygusal Şiddet : Aldatmak , tehdit edilmek, aşağılanmak 
  • Ekonomik Şiddet : Bireyin para harcama yetkisini kısıtlamak çalışması engellenir. 
  • Cinsel Şiddet : Bireyin isteği dışında istemediği ortamlarda istemediği şekilde cinsel ilişkiye zorlamak. 
Boşanma Davası Açmak için Sebepler
  • Eşlerden biri kötü muamele ediyorsa 
  • Hayata kast edecek veya onur kırıcı davranışlarda bulunuyorsa 
  • Küçük düşürücü suç işlemişse veya haysiyetsiz bir hayat sürüyorsa
  • Evlilik dışı başka bir ilişkisi varsa
  • Evlilik birliğinin yükümlülüklerini yerine getirmemek amacıyla evi terk ettiyse 
  • Haklı sebep olmadan eve dönmüyorsa
  • Tedavisi imkansız akıl hastası ise bu durum evliliği çekilmez hale getiriyorsa